De ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie gaan razendsnel. A.I. zal voor revolutionaire veranderingen zorgen in de wereld, dat staat vast. De technologie kan echter ook flink misbruikt worden door criminelen. Een voorbeeld daarvan is oplichterij via de telefoon, waarbij de stem van een bekende of familielid perfect nagedaan kan worden. Deze telefonische oplichting wordt steeds vaker toegepast en steeds meer mensen trappen er in, waardoor de Fraudehelpdesk een waarschuwing afgeeft.
Steeds meer mensen in Nederland worden slachtoffer van telefonische oplichters. Volgens recente cijfers van de Fraudehelpdesk is het aantal meldingen van telefonische fraude in het eerste kwartaal van 2025 meer dan verdrievoudigd ten opzichte van vorig jaar. Met de opkomst van kunstmatige intelligentie (A.I.) is het voor oplichters makkelijker én aantrekkelijker geworden om mensen via de telefoon op te lichten.
Wat doen deze telefonische oplichters precies?
De meest voorkomende methode is zogenaamde helpdeskfraude. Hierbij doet de oplichter zich voor als medewerker van een bekende organisatie, zoals een bank, Microsoft of Netflix. Ook komt bankhelpdeskfraude vaak voor, waarbij de oplichter beweert dat er iets mis is met je rekening en dat je geld moet overboeken “voor je eigen veiligheid”.
Gemiddeld verloren slachtoffers vorig jaar 21.500 euro aan dit soort fraude. En hoewel niet elke melding leidt tot financiële schade, is het risico enorm.
Waarom neemt telefonische oplichterij zo hard toe?
A.I. als wapen voor oplichters
Cybercrime-experts, zoals Anouk Vos, waarschuwen dat criminelen tegenwoordig gebruikmaken van krachtige en vaak gratis A.I.-tools. Hiermee kunnen ze bijvoorbeeld binnen enkele seconden:
- Een stem van iemand nabootsen, inclusief emotie.
- Een geloofwaardig script genereren om het slachtoffer te misleiden.
- Informatie over het slachtoffer verzamelen via open bronnen.
Waar telefonische oplichterij vroeger veel voorbereiding en technische kennis vereiste, is het nu voor criminelen laagdrempelig, goedkoop en effectief geworden.
Herken de signalen van oplichterij
Volgens de gemeente Castricum en de politie zijn er duidelijke signalen waarmee je telefonische fraude kunt herkennen. Let vooral op het volgende:
Spoofing
Oplichters bellen met een nepnummer dat lijkt op dat van je bank, de Belastingdienst of zelfs de politie. Dit heet spoofing. Hierdoor lijkt het telefoontje betrouwbaar, terwijl het in werkelijkheid om oplichterij gaat.
Vreemde telefoontjes
- Je hoort eerst een bandje (soms in een vreemde taal) gevolgd door een keuzemenu.
- De beller vraagt om persoonlijke informatie, je pincode of een overboeking.
- Je wordt gevraagd software te downloaden op je computer of smartphone.
- Je wordt gebeld vanuit het buitenland en het gesprek wordt snel verbroken.
Wat kun je doen om jezelf te beschermen?
1. Geef nooit persoonlijke of financiële informatie via de telefoon.
Een echte bank of overheidsinstantie zal je nooit vragen om je pincode, inloggegevens of om geld over te boeken via de telefoon.
2. Hang direct op bij twijfel.
Word je gebeld door een zogenaamd betrouwbare instantie, maar vertrouw je het niet? Hang direct op. Bel daarna zelf het officiële nummer van de organisatie, dat je opzoekt via een betrouwbare bron.
3. Bel niet terug op verdachte nummers.
Als je gebeld wordt door een vreemd of buitenlands nummer dat snel verbreekt, bel dan niet terug. Dit kan leiden tot hoge kosten of nieuwe oplichting.
4. Installeer een bel-blokkering app.
Er zijn apps beschikbaar die verdachte nummers automatisch blokkeren of je waarschuwen voor mogelijk frauduleuze oproepen.
De rol van wetgeving en telecomproviders
Telecomorganisatie NLconnect noemt telefonische oplichting een “veelkoppig monster”. Zij benadrukken dat samenwerking tussen telecomproviders, banken en opsporingsdiensten nodig is om deze vorm van fraude aan te pakken. Momenteel mogen providers bepaalde gegevens over telefoonverkeer niet delen, maar er ligt een wetsvoorstel om dit in de toekomst te versoepelen. Zo kunnen banken sneller ingrijpen bij verdachte transacties terwijl iemand telefonisch wordt gemanipuleerd.
Conclusie: blijf alert, wees kritisch
Telefonische oplichters worden steeds slimmer en gebruiken moderne technologie zoals A.I. om geloofwaardig over te komen. Gelukkig kun je jezelf goed beschermen met een paar eenvoudige stappen. Geef nooit informatie weg via de telefoon, verbreek het gesprek bij twijfel, en neem bij onzekerheid zelf contact op met je bank of instantie.
Foto: Pixabay
